บทนำ
แก้วพลาสติกเป็นอุปกรณ์ที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นในร้านกาแฟ ร้านอาหาร งานอีเวนต์ หรือการพกพาเครื่องดื่มต่าง ๆ วัสดุที่ใช้ในการผลิตแก้วพลาสติกมีความหลากหลาย โดยแต่ละชนิดมีคุณสมบัติและการใช้งานที่แตกต่างกัน บทความนี้จะนำเสนอข้อมูลอย่างละเอียดเกี่ยวกับชนิดของพลาสติกที่ใช้ในการผลิตแก้วพลาสติก และรูปแบบการใช้งานที่หลากหลาย
ส่วนที่ 1: ชนิดของพลาสติกที่ใช้ในการผลิตแก้วพลาสติก
1. โพลีสไตรีน (Polystyrene – PS)
คุณสมบัติ:
- ความใสสูง: ทำให้มองเห็นเครื่องดื่มภายในได้ชัดเจน
- น้ำหนักเบา: ง่ายต่อการพกพาและใช้งาน
- ความแข็งแต่เปราะบาง: อาจแตกหักได้ง่ายเมื่อถูกกระแทก
- ทนความร้อนต่ำ: ทนต่ออุณหภูมิประมาณ -20°C ถึง 80°C
การใช้งาน:
- แก้วสำหรับเครื่องดื่มเย็น: เช่น น้ำอัดลม, น้ำผลไม้, เครื่องดื่มปั่น
- ภาชนะบรรจุอาหาร: ถ้วยโยเกิร์ต, ถาดใส่อาหาร
- อุปกรณ์ในงานปาร์ตี้: แก้วช็อตพลาสติก, จานชามใช้แล้วทิ้ง
2. โพลิโพรพิลีน (Polypropylene – PP)
คุณสมบัติ:
- ทนความร้อนสูง: ทนต่ออุณหภูมิสูงถึง 100°C หรือมากกว่า
- ความยืดหยุ่น: ไม่เปราะบาง ทนต่อการงอและการกระแทก
- ทนสารเคมี: ทนต่อกรดและด่างหลายชนิด
- น้ำหนักเบา: สะดวกในการใช้งาน
การใช้งาน:
- แก้วสำหรับเครื่องดื่มร้อน: กาแฟ, ชา, ช็อกโกแลตร้อน
- ภาชนะไมโครเวฟ: กล่องอาหารที่สามารถเข้าไมโครเวฟได้
- อุปกรณ์ใช้ซ้ำ: แก้วและขวดน้ำที่สามารถล้างและนำกลับมาใช้ใหม่
3. โพลีเอทิลีนเทเรฟทาเลต (Polyethylene Terephthalate – PET)
คุณสมบัติ:
- ความใสสูง: โปร่งใสและมันวาว
- ความแข็งแรง: ทนต่อการกระแทกและไม่แตกหักง่าย
- กันการซึมผ่าน: ป้องกันการซึมผ่านของก๊าซและความชื้นได้ดี
- ทนความร้อนปานกลาง: ทนต่ออุณหภูมิได้สูงสุดประมาณ 60°C
การใช้งาน:
- แก้วสำหรับเครื่องดื่มเย็น: สมูทตี้, ชานมไข่มุก, น้ำผลไม้สด
- ขวดน้ำดื่ม: น้ำแร่, น้ำดื่มบรรจุขวด
- บรรจุภัณฑ์อาหาร: ถาดใส่อาหาร, ภาชนะบรรจุสลัด
4. โพลีแลคติกแอซิด (Polylactic Acid – PLA)
คุณสมบัติ:
- วัสดุชีวภาพ: ผลิตจากแป้งข้าวโพด, มันสำปะหลัง หรือวัสดุชีวมวลอื่น ๆ
- ย่อยสลายได้ทางชีวภาพ: เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
- ความใส: มีความโปร่งใสคล้ายกับพลาสติกแบบดั้งเดิม
- ทนความร้อนต่ำ: ทนต่ออุณหภูมิประมาณ -20°C ถึง 50°C
การใช้งาน:
- แก้วสำหรับเครื่องดื่มเย็นที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
- ภาชนะบรรจุอาหารที่ย่อยสลายได้: จาน, ชาม, ช้อนส้อม
5. โพลีคาร์บอเนต (Polycarbonate – PC)
คุณสมบัติ:
- ความแข็งแรงสูง: ทนทานต่อการกระแทกมากกว่าพลาสติกชนิดอื่น
- ทนความร้อนสูง: สามารถทนต่ออุณหภูมิสูงได้
- ความใส: โปร่งใสและสามารถมองเห็นภายในได้ชัดเจน
- ใช้ซ้ำได้: สามารถล้างและนำกลับมาใช้ใหม่หลายครั้ง
การใช้งาน:
- แก้วใช้ซ้ำ: ขวดน้ำ, แก้วกาแฟแบบพกพา
- อุปกรณ์ในครัวเรือน: ขวดนมเด็ก, ภาชนะบรรจุอาหาร
6. โพลีเอทิลีน (Polyethylene – PE)
ชนิดย่อย:
- โพลีเอทิลีนความหนาแน่นต่ำ (LDPE):
- คุณสมบัติ: ยืดหยุ่นสูง, ทนสารเคมี, ทนความเย็น
- การใช้งาน: ฟิล์มห่ออาหาร, ถุงพลาสติก
- โพลีเอทิลีนความหนาแน่นสูง (HDPE):
- คุณสมบัติ: แข็งแรง, ทนทาน, ทนความร้อน
- การใช้งาน: ฝาขวด, ภาชนะบรรจุสารเคมี
หมายเหตุ: แม้ว่า PE จะไม่ค่อยใช้ในการทำแก้ว แต่ใช้ในการทำฝาปิดหรืออุปกรณ์เสริม
ส่วนที่ 2: รูปแบบของแก้วพลาสติกในการใช้งาน
1. แก้วสำหรับเครื่องดื่มเย็น
ลักษณะ:
- ความใสสูง: เหมาะสำหรับโชว์สีสันและชั้นของเครื่องดื่ม
- ขนาดและรูปทรงหลากหลาย: ตั้งแต่ขนาดเล็กจนถึงขนาดใหญ่
- อุปกรณ์เสริม: ฝาปิดแบบโดมสำหรับเครื่องดื่มที่มีวิปครีม หรือฝาเรียบสำหรับเครื่องดื่มทั่วไป
การใช้งาน:
- ร้านกาแฟและเครื่องดื่ม: ชานมไข่มุก, สมูทตี้, กาแฟเย็น
- งานอีเวนต์และปาร์ตี้: แจกจ่ายเครื่องดื่มให้ผู้เข้าร่วมงาน
2. แก้วสำหรับเครื่องดื่มร้อน
ลักษณะ:
- ทนความร้อนสูง: ไม่เปลี่ยนรูปหรือปล่อยสารพิษเมื่อสัมผัสกับอุณหภูมิสูง
- อาจมีปลอกกันร้อน: เพื่อป้องกันมือผู้ถือจากความร้อน
- ฝาปิดแบบพิเศษ: มีช่องสำหรับดื่มหรือใส่หลอด
การใช้งาน:
- ร้านกาแฟ: กาแฟร้อน, ชาร้อน, ช็อกโกแลตร้อน
- การพกพา: เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการเครื่องดื่มร้อนระหว่างเดินทาง
3. แก้วใช้ครั้งเดียว (Disposable Cups)
ลักษณะ:
- ราคาถูกและสะดวก: เหมาะสำหรับการใช้งานที่ไม่ต้องการล้างหรือเก็บรักษา
- หลากหลายขนาดและรูปทรง: ตอบสนองความต้องการที่แตกต่างกัน
การใช้งาน:
- งานอีเวนต์: งานแต่งงาน, งานประชุม, งานปาร์ตี้
- ร้านอาหารแบบบริการด่วน: ฟาสต์ฟู้ด, ร้านเครื่องดื่มริมทาง
4. แก้วใช้ซ้ำ (Reusable Cups)
ลักษณะ:
- ทนทานและแข็งแรง: สามารถใช้งานได้หลายครั้ง
- ดีไซน์หลากหลาย: อาจมีลวดลายหรือสีสันที่ดึงดูด
- เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม: ลดการใช้พลาสติกใช้แล้วทิ้ง
การใช้งาน:
- การพกพา: ขวดน้ำ, แก้วกาแฟแบบพกพา
- ร้านกาแฟที่สนับสนุนการใช้แก้วส่วนตัว: อาจมีส่วนลดให้กับลูกค้าที่นำแก้วมาเอง
5. แก้วพลาสติกชีวภาพ (Biodegradable Cups)
ลักษณะ:
- ย่อยสลายได้ทางชีวภาพ: ไม่ทิ้งขยะพลาสติกที่ใช้เวลานานในการย่อยสลาย
- เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม: ลดผลกระทบต่อธรรมชาติ
การใช้งาน:
- ร้านอาหารและเครื่องดื่มที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อม
- งานอีเวนต์ที่ต้องการลดขยะพลาสติก
6. แก้วพร้อมฝาปิด (Takeaway Cups)
ลักษณะ:
- ฝาปิดหลากหลายแบบ: ฝาเรียบ, ฝาโดม, ฝามีรูสำหรับหลอด
- ป้องกันการหก: เหมาะสำหรับการพกพาเครื่องดื่ม
การใช้งาน:
- ร้านกาแฟและเครื่องดื่มที่มีบริการซื้อกลับบ้าน
- ร้านอาหารแบบไดร์ฟทรู
7. แก้วแบบมีการพิมพ์ลาย (Printed Cups)
ลักษณะ:
- พิมพ์โลโก้หรือข้อความ: ใช้สำหรับการตลาดหรือโปรโมชัน
- สร้างแบรนด์: ช่วยเพิ่มการรับรู้และความจำของลูกค้า
การใช้งาน:
- ร้านกาแฟและเครื่องดื่มที่ต้องการสร้างแบรนด์
- งานอีเวนต์พิเศษ: งานเปิดตัวสินค้า, งานเทศกาล
8. แก้วแบบแบ่งชั้น (Layered Cups)
ลักษณะ:
- มีช่องแบ่ง: สำหรับใส่ส่วนผสมต่าง ๆ แยกกัน
- สร้างประสบการณ์ใหม่: ให้ลูกค้าสามารถผสมส่วนผสมเอง
การใช้งาน:
- โยเกิร์ตกับท็อปปิ้ง
- สลัดผลไม้กับซอส
9. แก้วสำหรับเด็ก (Kids Cups)
ลักษณะ:
- ขนาดเล็กและปลอดภัย: ออกแบบให้เหมาะสมกับมือเด็ก
- มีฝาปิดแบบพิเศษ: ป้องกันการหก
- ลวดลายการ์ตูน: ดึงดูดความสนใจของเด็ก
การใช้งาน:
- ร้านอาหารสำหรับครอบครัว
- กิจกรรมสำหรับเด็ก
10. แก้วแบบมีหลอดในตัว (Built-in Straw Cups)
ลักษณะ:
- หลอดดูดพับเก็บได้: สะดวกและป้องกันฝุ่น
- ป้องกันการหก: เหมาะสำหรับการพกพา
การใช้งาน:
- การเดินทาง: ใช้ในรถยนต์, รถไฟ, เครื่องบิน
- กิจกรรมกลางแจ้ง: ปิกนิก, แคมป์ปิ้ง
การเลือกใช้แก้วพลาสติกตามความต้องการ
- พิจารณาประเภทของเครื่องดื่ม:
- เครื่องดื่มร้อน: ควรเลือกแก้วที่ทนความร้อน เช่น PP หรือ PC
- เครื่องดื่มเย็น: เลือกแก้วที่มีความใสและเหมาะกับอุณหภูมิต่ำ เช่น PET หรือ PS
- คำนึงถึงสิ่งแวดล้อม:
- ลดขยะพลาสติก: ใช้แก้วใช้ซ้ำหรือแก้วที่ย่อยสลายได้
- สนับสนุนวัสดุชีวภาพ: เลือกแก้วที่ทำจาก PLA
- ความสะดวกในการใช้งาน:
- งานอีเวนต์ขนาดใหญ่: ใช้แก้วใช้ครั้งเดียวเพื่อลดความยุ่งยากในการล้าง
- การพกพา: เลือกแก้วที่มีฝาปิดและป้องกันการหก
ข้อควรระวังและคำแนะนำ
- การใช้แก้วพลาสติกสำหรับเครื่องดื่มร้อน: หลีกเลี่ยงการใช้แก้วที่ไม่ทนความร้อน เพราะอาจทำให้แก้วเปลี่ยนรูปหรือปล่อยสารพิษ
- การรีไซเคิล: ควรทิ้งแก้วพลาสติกในที่ที่เหมาะสมและสนับสนุนการรีไซเคิลเพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
- สารเคมี: ระวังการปล่อยสารเคมีจากพลาสติกบางชนิดเมื่อถูกความร้อนหรือสารบางประเภท
สรุป
แก้วพลาสติกมีความหลากหลายทั้งในด้านวัสดุที่ใช้และรูปแบบการใช้งาน พลาสติกชนิดต่าง ๆ เช่น PS, PP, PET, PLA, PC และ PE มีคุณสมบัติที่แตกต่างกัน ซึ่งตอบสนองความต้องการที่หลากหลายของผู้บริโภค การเลือกใช้แก้วพลาสติกควรพิจารณาจากประเภทของเครื่องดื่ม ความสะดวกสบาย ความปลอดภัย และผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เพื่อให้การใช้งานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน
อ้างอิง
- กรมวิทยาศาสตร์บริการ. (2561). คู่มือวัสดุพลาสติกสำหรับอุตสาหกรรมบรรจุภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่ม. กรุงเทพฯ: กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี.
- สมาคมอุตสาหกรรมพลาสติกไทย. (2562). รายงานสถานการณ์พลาสติกในประเทศไทย. สืบค้นจากเว็บไซต์สมาคมอุตสาหกรรมพลาสติกไทย.
- European Bioplastics. (2019). Bioplastics Market Data 2019. Retrieved from https://www.european-bioplastics.org/market/
- American Chemistry Council. (2020). Plastic Packaging Resins. Retrieved from https://plastics.americanchemistry.com/Plastic-Packaging-Resins
- Geyer, R., Jambeck, J.R., & Law, K.L. (2017). “Production, use, and fate of all plastics ever made”. Science Advances, 3(7), e1700782.
หากท่านสนใจแก้วกระดาษหรือพลาสติก พิมพ์แบรนด์/โลโก้ เองได้ อย่าลืมคิดถึงเรา Globepack.co.th : https://www.globepack.co.th/เครื่องดื่ม/แก้วพลาสติก