PLA คืออะไร?
PLA (Polylactic Acid) หรือโพลิแลคติกแอซิด เป็นวัสดุพลาสติกชีวภาพที่ผลิตจากพืช เช่น ข้าวโพด อ้อย และมันสำปะหลัง ซึ่งสามารถย่อยสลายได้ทางชีวภาพ (Biodegradable) PLA เป็นหนึ่งในวัสดุที่กำลังได้รับความนิยมอย่างมากในอุตสาหกรรมบรรจุภัณฑ์ เนื่องจากเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและสามารถใช้แทนพลาสติกแบบดั้งเดิมได้ โดยเฉพาะในผลิตภัณฑ์อย่าง แก้วกระดาษ ถ้วยกระดาษ หลอดกระดาษ และกล่องกระดาษ ที่เคลือบด้วย PLA เพื่อช่วยป้องกันการรั่วซึม
ความยั่งยืน (Sustainability) คืออะไร?
ความยั่งยืน (Sustainability) หมายถึงการพัฒนาในลักษณะที่สามารถตอบสนองความต้องการของคนรุ่นปัจจุบันโดยไม่ส่งผลกระทบต่อความสามารถของคนรุ่นหลังในการดำรงชีวิต ซึ่งครอบคลุมทั้ง 3 มิติหลัก ได้แก่:
- สิ่งแวดล้อม – ลดผลกระทบต่อธรรมชาติ ลดการใช้ทรัพยากรฟอสซิล และลดปริมาณขยะพลาสติก
- เศรษฐกิจ – สนับสนุนอุตสาหกรรมที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม สร้างโอกาสใหม่ให้กับธุรกิจ
- สังคม – ส่งเสริมการบริโภคที่รับผิดชอบและให้ความสำคัญกับสุขภาพของผู้บริโภค
PLA กับความยั่งยืน
PLA เป็นหนึ่งในวัสดุที่มีบทบาทสำคัญในแนวคิด เศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) ซึ่งเน้นการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพและลดของเสีย โดย PLA มีคุณสมบัติที่ช่วยสนับสนุนความยั่งยืนได้หลายประการ:
- ทำจากวัตถุดิบธรรมชาติ – ลดการพึ่งพาน้ำมันปิโตรเลียมที่ใช้ในการผลิตพลาสติกทั่วไป
- สามารถย่อยสลายได้ – PLA สามารถย่อยสลายทางชีวภาพได้ในสภาวะที่เหมาะสม เช่น โรงงานปุ๋ยหมักอุตสาหกรรม
- ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก – การผลิต PLA ปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์น้อยกว่าพลาสติกทั่วไป
- รองรับการใช้งานที่หลากหลาย – PLA สามารถนำมาใช้ในอุตสาหกรรมบรรจุภัณฑ์ อาหาร และแม้แต่สิ่งทอได้
แนวโน้มและโอกาสของ PLA ในอนาคต
1. กฎหมายและนโยบายสนับสนุน
หลายประเทศทั่วโลกเริ่มมีมาตรการห้ามใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียว (Single-use plastic) เช่น สหภาพยุโรป (EU) ได้ประกาศแบนพลาสติกประเภทใช้แล้วทิ้ง ทำให้ความต้องการ PLA เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง
2. ความต้องการจากผู้บริโภค
คนรุ่นใหม่ให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น ทำให้แบรนด์ชั้นนำอย่าง Starbucks, McDonald’s และแบรนด์อื่นๆ หันมาใช้บรรจุภัณฑ์จาก PLA มากขึ้นเพื่อตอบสนองต่อกระแสความยั่งยืน
3. เทคโนโลยีการผลิตที่ก้าวหน้า
ปัจจุบันมีการพัฒนา PLA ให้สามารถทนความร้อนได้ดีขึ้น ทำให้สามารถใช้กับเครื่องดื่มร้อนและอาหารที่มีอุณหภูมิสูงได้ดีกว่าเดิม นอกจากนี้ ต้นทุนการผลิตที่ลดลงก็ช่วยให้ PLA สามารถแข่งขันกับพลาสติกแบบดั้งเดิมได้มากขึ้น
4. อัตราการใช้งานของ PLA ในระดับสากล
จากข้อมูลที่มีอยู่ พบว่าในปี 2562 ประเทศไทยเป็นฐานการส่งออกเม็ดพลาสติกชีวภาพ PLA อันดับที่ 3 ของโลก โดยมีส่วนแบ่งการส่งออกราว 20% รองจากสหรัฐอเมริกาและเนเธอร์แลนด์ นอกจากนี้ ในยุโรป PLA ถูกนำมาใช้ในหลายภาคส่วน เช่น บรรจุภัณฑ์ ยานยนต์ และสิ่งทอ โดยประเทศที่มีการใช้ PLA อย่างแพร่หลาย ได้แก่ สหราชอาณาจักร ฝรั่งเศส อิตาลี และเยอรมนี
ความท้าทายของ PLA
แม้ PLA จะเป็นวัสดุที่มีศักยภาพสูง แต่ก็ยังมีความท้าทายที่ต้องแก้ไข ได้แก่:
1. การย่อยสลายที่ต้องใช้เงื่อนไขเฉพาะ
PLA สามารถย่อยสลายได้ในโรงงานปุ๋ยหมักอุตสาหกรรม (Industrial Composting) ที่มีอุณหภูมิและความชื้นที่เหมาะสม แต่หากถูกทิ้งรวมกับขยะทั่วไป อาจไม่สามารถย่อยสลายได้เร็วเท่าที่ควร
2. ต้นทุนการผลิตที่ยังสูงกว่าพลาสติกทั่วไป
แม้ว่า PLA จะมีราคาลดลงเรื่อยๆ แต่ก็ยังแพงกว่าพลาสติก PE (Polyethylene) และ PP (Polypropylene) ทำให้บางธุรกิจ โดยเฉพาะธุรกิจขนาดเล็ก อาจยังไม่สามารถเปลี่ยนมาใช้ได้ทันที
3. การรีไซเคิลที่มีข้อจำกัด
PLA ไม่สามารถรีไซเคิลรวมกับพลาสติกทั่วไปได้ หากไม่มีระบบคัดแยกขยะที่เหมาะสม PLA อาจถูกทิ้งไปพร้อมกับขยะพลาสติกอื่นๆ ทำให้เกิดปัญหาในการจัดการขยะ
สรุป
บรรจุภัณฑ์ที่ผลิตจาก PLA เป็นทางเลือกที่ดีในการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และสนับสนุนความยั่งยืนในระยะยาว แม้จะยังมีความท้าทายบางประการ แต่ด้วยการพัฒนาเทคโนโลยี การสนับสนุนจากกฎหมาย และพฤติกรรมผู้บริโภคที่เปลี่ยนแปลงไป ทำให้ PLA มีแนวโน้มที่จะเติบโตและเข้ามาแทนที่พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวในอนาคต
หากอุตสาหกรรมบรรจุภัณฑ์สามารถแก้ไขปัญหาด้านการย่อยสลายและการจัดการขยะได้ PLA จะเป็นหนึ่งในวัสดุหลักที่ช่วยขับเคลื่อนโลกไปสู่ความยั่งยืนได้อย่างแท้จริง
แหล่งอ้างอิง
เรื่อง : กระแสรักษ์โลกหนุน ส่งออกเม็ดพลาสติกชีวภาพ PLA ไทย ปี 64 โต 38.6%
Link : https://www.kasikornresearch.com/th/analysis/k-social-media/Pages/PLA-FB-07-10-21.aspx